Tiêu điểm pháp luật 2025: Hộ kinh doanh cần biết gì về truy thu và xử lý tiền thuế nộp thừa?
Bước sang năm 2025, công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh ngày càng được siết chặt. Bên cạnh nỗi lo về việc bị truy thu, nhiều hộ kinh doanh cũng băn khoăn về quyền lợi khi lỡ nộp thừa tiền thuế. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết dựa trên Luật Quản lý thuế 2019 và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Hình ảnh minh họa. Nguồn: Internet
1. Án tích thuế: Khi nào bị truy thu và thời hạn bao lâu?
Nhiều hộ kinh doanh lầm tưởng rằng nếu hành vi vi phạm xảy ra quá lâu (hết thời hiệu xử phạt hành chính) thì sẽ được “xóa nợ”. Tuy nhiên, theo khoản 3 Điều 137 Luật Quản lý thuế 2019, dù không bị xử phạt hành chính, nghĩa vụ nộp đủ số tiền thiếu vào Ngân sách Nhà nước vẫn còn đó.
Cơ quan thuế sẽ tiến hành truy thu đối với: Số tiền thuế thiếu, tiền thuế trốn, tiền được miễn/giảm/hoàn sai quy định và chậm tiền nộp.
Thời hạn truy thu được chia ra làm 02 trường hợp rõ ràng:
- Trường hợp 1: Đã đăng ký thuế
Người nộp thuế phải nộp đủ tiền thuế truy thu trong thời hạn 10 năm trở về trước, kể từ ngày phát hiện hành vi vi phạm.
- Trường hợp 2: Không đăng ký thuế
Phải nộp đủ số tiền thuế thiếu, trốn, chậm nộp cho toàn bộ thời gian trở về trước (không giới hạn số năm), kể từ ngày phát hiện ra hành vi.
Ví dụ: (Hộ có đăng ký) Hộ kinh doanh A (đã có mã số thuế) bị cơ quan thuế kiểm tra vào năm 2025. Cơ quan thuế phát hiện năm 2016 (cách đây 9 năm), Hộ A khai thiếu thuế doanh thu dẫn đến thiếu 50 triệu đồng tiền thuế.
Xử lý: Dù hành vi khai sai đã quá thời hiệu xử phạt hành chính, nhưng do nằm trong phạm vi 10 năm, Hộ A vẫn bị truy thu đủ 50 triệu đồng tiền thuế + tiền chậm nộp phát sinh.
Ví dụ: (Hộ không đăng ký) Bà B bán hàng online từ năm 2010 nhưng chưa bao giờ đăng ký thuế. Năm 2025, cơ quan thuế phát hiện.
Xử lý: Bà B sẽ bị truy thu toàn bộ số thuế phải nộp từ năm 2010 đến năm 2025 (15 năm), không áp dụng giới hạn 10 năm như hộ A.
Lưu ý: Quy định 10 năm nêu trên áp dụng cho các khoản thuế tự khai, tự nộp. Riêng các khoản thu từ đất đai hoặc do cơ quan thẩm quyền xác định, thời hạn truy thu sẽ tuân theo pháp luật đất đai nhưng không ít hơn thời hạn quy định chung.
2. Tiền thuế nộp thừa: Đòi lại hay để dành trừ nợ?
Theo Điều 60 Luật Quản lý thuế 2019, khi người nộp thuế “lỡ tay” nộp nhiều hơn số phải nộp, số tiền thừa này không bị mất đi mà được xử lý linh hoạt theo 03 hướng:
a. Bù trừ tự động (Phổ biến nhất)
Tiền thừa sẽ được bù trừ với khoản nợ (nếu có) hoặc trừ vào tiền nộp thuế tiếp theo. Điểm lợi là trong khoản thời gian bù trừ, khoản nợ được bù sẽ không bị tính tiền chậm nộp.
Ví dụ: Tháng 1/2025, Cửa hàng C nộp nhầm 10 triệu đồng tiền thuế (trong khi số phải nộp chỉ là 8 triệu đồng). Cửa hàng C dư 2 triệu đồng.
Tháng 2/2025, số thuế phải nộp là 2 triệu đồng. Hệ thống sẽ tự động trừ khoản thừa tháng trước, Cửa hàng C không phải đóng tiền thuế tháng 2.
b. Hoàn trả tiền mặt
Nếu không còn nợ thuế và không muốn chờ bù trừ, người nộp thuế có quyền làm văn bản yêu cầu hoàn trả. Cơ quan thuế phải ra quyết định hoàn trả hoặc trả lời lý do từ chối trong vòng 05 ngày làm việc.
Ví dụ: Hộ kinh doanh D giải thể, chấm dứt hoạt động. Sau khi quyết toán, Hộ D thấy còn thừa 5 triệu đồng tiền thuế đã nộp. Hộ D làm đơn xin hoàn thuế. Trong vòng 5 ngày, cơ quan thuế sẽ xử lý để trả lại 5 triệu cho hộ D.
c. Những trường hợp “mất trắng” khoản nộp thừa
Cơ quan thuế sẽ thực hiện thanh khoản (xóa sổ khoản thừa trên hệ thống) và không hoàn trả trong các trường hợp:
1. Người nộp thuế từ chối nhận lại văn bản
2. Khoản nộp thừa đã quá 10 năm mà người nộp thuế không bù trừ hay yêu cầu hoàn
3. Trường hợp “Hộ kinh doanh bỏ địa chỉ”: Người nộp thuế không hoạt động tại địa phương chỉ đăng ký. Cơ quan thuế đã thông báo trên phương tiện truyền thông nhưng sau 01 năm vẫn không có phản hồi.
Ví dụ: (Cần cảnh giác) Anh E có một khoản nộp thừa 3 triệu đồng. Tuy nhiên, anh E chuyển địa điểm kinh doanh đi nơi khác mà không báo cáo thay đổi địa chỉ với cơ quan thuế. Khi cơ quan thuế gửi thông báo về khoản thừa, không liên lạc được. Cơ quan thuế sẽ đăng báo công khai.
Sau 01 năm kể từ ngày thông báo, nếu anh E không đến làm việc, khoản 3 triệu này sẽ bị tất toán vào ngân sách nhà nước, anh E không được nhận lại.
Lời kết
Như vậy, để tránh rủi ro pháp lý trong năm 2025, các hộ kinh doanh cần rà soát lại lịch sử kê khai thuế (đặc biệt trong phạm vi 10 năm gần nhất) và cập nhật ngay thông tin địa chỉ kinh doanh nếu có thay đổi để đảm bảo quyền lợi đối với các khoản nộp thừa.
Liên hệ ngay để được Luật sư, Chuyên viên pháp lý hỗ trợ kịp thời:
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
