Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Quang Anh
– Công ty Luật TNHH Sao Việt
Sự kiện Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03) Bộ Công an 1phối hợp đồng loạt khám xét hệ thống Thẩm mỹ viện Mailisa trên toàn quốc vào sáng 13/11/2025 2 không chỉ là một tin tức thời sự chấn động. Nếu nhìn nhận một cách tổng quát, đây không đơn thuần là câu chuyện vi phạm pháp luật của một doanh nghiệp. Nó là "bản cáo trạng" cho một mô hình kinh doanh điển hình, đã và đang tồn tại ở Việt Nam: mô hình “Marketing Bão Táp, Pháp lý Mỏng Manh”.
Cuộc khám xét quy mô lớn, huy động gần 100 cảnh sát 3tại nhiều tỉnh thành từ TP.HCM, Hà Nội đến Đắk Lắk, Nghệ An 4và thu giữ hàng chục thùng tài liệu 5 cho thấy tính chất nghiêm trọng của vụ việc. Dư luận đang tập trung vào câu hỏi "Mailisa đã vi phạm cụ thể điều gì?" – trốn thuế , hàng giả 7, hay khám chữa bệnh trái phép8?
Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng hơn, dưới góc độ quản trị và pháp lý, là "Tại sao mô hình này lại thất bại, và thất bại một cách tất yếu?".
Câu trả lời nằm ở sự mâu thuẫn không thể dung hòa giữa hai trụ cột mà Mailisa đã xây dựng: một chiến lược marketing bùng nổ như bão táp và một nền tảng pháp lý mỏng manh như giấy.
“Marketing Bão Táp” – Xây dựng đế chế bằng Nhân hiệu
Mailisa đã cực kỳ thành công trong việc tận dụng "làn sóng thứ hai" của truyền thông số: Livestream và Xây dựng Nhân hiệu Cá nhân.
Khác với quảng cáo truyền thống (TVC, biển hiệu), chiến lược của Mailisa tập trung toàn lực vào việc xây dựng hình ảnh bà chủ Phan Thị Mai. Bà chủ Mailisa không chỉ bán mỹ phẩm hay dịch vụ phun xăm, bà bán một thứ có giá trị hơn nhiều: Hình ảnh và Niềm tin.
Hình ảnh này được xây dựng trên hai chân kiềng tưởng chừng đối lập nhưng lại bổ trợ hoàn hảo cho nhau:
Một là, hình ảnh "Nữ cường nhân" thành đạt tột bậc.
Công chúng liên tục thấy hình ảnh vợ chồng bà Mai – ông Khánh trong biệt phủ 4.000m², bên cạnh dàn siêu xe hàng trăm tỷ đồng. Đây là một chiến lược "social proof" (bằng chứng xã hội) cực kỳ hiệu quả. Thông điệp ngầm là: “Một người thành công, giàu có và xa hoa đến như vậy chắc chắn phải cung cấp dịch vụ và sản phẩm tương xứng”. Hình ảnh hào nhoáng đó tạo ra một vầng hào quang về sự thành công, bảo chứng cho chất lượng trong mắt người tiêu dùng.
Hai là, hình ảnh "Bà chủ có tâm", giàu lòng nhân ái.
Song song với sự xa hoa, Mailisa đẩy mạnh các hoạt động từ thiện, thiện nguyện rầm rộ. Từ việc thành lập Công ty TNHH Bếp ăn đồng Khánh Mailisa đến các hoạt động trao quà từ tâm. Chiến lược này xây dựng một "lá chắn đạo đức" vững chắc. Thông điệp ở đây là: “Một người sẵn sàng cho đi, tích cực làm từ thiện như vậy, không thể nào là người làm ăn gian dối”.
Sự kết hợp của hai hình ảnh này, được khuếch đại qua các nền tảng có sức lan tỏa khủng khiếp như TikTok và Facebook (nơi bà Mai sở hữu các kênh hàng triệu người theo dõi), đã tạo ra một "thực tế" riêng cho khách hàng.
Trong "thực tế" đó, niềm tin vào cá nhân bà chủ đã lấn át các yêu cầu pháp lý.
Khách hàng không còn quan tâm liệu cơ sở này có đủ giấy phép khám chữa bệnh của Sở Y tế hay không. Họ bỏ qua việc Mailisa từng bị phạt nặng vì quảng cáo dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ khi chưa được cấp phép, hay sử dụng nhân viên không có chứng chỉ hành nghề. Họ tin vào lời cam kết trên livestream của bà Mai hơn là con dấu trên một tờ giấy phép.
Đây chính là đỉnh cao của "Marketing Bão Táp": dùng nhân hiệu để vô hiệu hóa các rào cản pháp lý trong tâm trí khách hàng.
“Pháp lý Mỏng Manh” – Vỏ bọc được xây bằng tư duy "Đối phó"
Nếu chiến lược marketing của Mailisa là một cơn bão cấp, thì hệ thống pháp lý đằng sau nó lại được xây dựng với tư duy "đối phó", "bỏ qua", mỏng manh đến mức nguy hiểm.
Thứ nhất, đó là sự phi lý về cấu trúc vốn và doanh thu.
Pháp nhân cốt lõi tại TP.HCM, Công ty TNHH Thẩm mỹ viện Mai Li Sa, được xem là "cỗ máy in tiền", nhưng lại có vốn điều lệ đăng ký chỉ vỏn vẹn 1 tỷ đồng.
Con số này trở nên bất thường khi đặt cạnh kết quả kinh doanh: doanh thu 5 năm (2019-2023) vượt 1.000 tỷ đồng. Riêng năm 2023, doanh thu đạt hơn 307 tỷ, lãi ròng ~98 tỷ, đạt biên lợi nhuận ròng tới ~45%. Một tỷ suất lợi nhuận "đẹp đến mức khiến thị trường phải đặt câu hỏi" và hiếm thấy ngay cả trong ngành sản xuất.
Sự chênh lệch khủng khiếp giữa "vốn mỏng" và "lợi nhuận dày" trong một ngành dịch vụ có yếu tố tiền mặt cao chính là "lá cờ đỏ" (red flag) lớn nhất, báo hiệu rủi ro về giám sát thuế, dòng tiền và cấu trúc tài chính31.
Thứ hai, đó là chiến lược "phân tán rủi ro" bằng một "rừng" pháp nhân.
Hệ thống Mailisa không hoạt động dưới một công ty mẹ - con rõ ràng, mà là một "hệ sinh thái" gồm hàng chục doanh nghiệp và chi nhánh có tên gọi "na ná" nhau. Chúng ta có "Công ty TNHH Thẩm mỹ viện Mai Li Sa" 34, "Công ty TNHH MTV Thương mại Dịch vụ Mailisa", "Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ XNK MK Skincare"...
Đây là một chiến thuật cổ điển để "phân mảnh" trách nhiệm pháp lý. Khi mỗi cơ sở tại mỗi tỉnh là một pháp nhân độc lập, việc xử lý vi phạm của cơ quan quản lý địa phương trở nên cực kỳ khó khăn37.
Ví dụ điển hình: Tháng 1/2023, pháp nhân Mailisa tại TP.HCM bị Sở Y tế phạt 160 triệu đồng và đình chỉ hoạt động 18 tháng. Nhưng quyết định này không ảnh hưởng gì đến pháp nhân Mailisa tại Bình Dương, vốn sau đó (tháng 3/2025) cũng bị phạt 50 triệu và đình chỉ 4,5 tháng vì lỗi tương tự (dùng thiết bị y tế không phép).
Việc này biến các quyết định xử phạt thành vô nghĩa. Dữ liệu vi phạm không được liên thông, khiến cả hệ thống vẫn ung dung hoạt động.
Thứ ba, đó là tâm lý coi thường chế tài hành chính.
Với một lịch sử vi phạm dày đặc 41, Mailisa dường như chấp nhận coi các khoản phạt hành chính như một "chi phí kinh doanh" (cost of doing business) 42.
Khi lợi nhuận ròng một năm là 98 tỷ đồng, thì khoản phạt 160 triệu đồng chỉ tương đương 0,16% lợi nhuận. Đó là một con số quá nhỏ để có sức răn đe. Họ sẵn sàng "nộp phạt" để tiếp tục cuộc chơi "siêu lợi nhuận", bất chấp các lệnh đình chỉ. Sự "nhờn luật" này 47đã đẩy các chế tài hành chính đến chỗ "bất lực"48.
Cú va chạm tất yếu – Khi "Siêu Marketing" gặp "Siêu Giám sát"
Đây chính là góc nhìn cốt lõi của vụ việc: Cuộc khám xét của C03 không phải xảy ra bất chấp thành công marketing của Mailisa, mà chính vì marketing của họ quá thành công.
Khi bạn chỉ là một spa nhỏ lẻ, vi phạm của bạn có thể chỉ dừng ở mức Sở Y tế địa phương. Nhưng khi bạn là Mailisa, với hàng triệu người theo dõi, bạn cũng đồng thời thu hút sự chú ý của cơ quan quản lý cấp cao nhất. Sự nổi tiếng là con dao hai lưỡi. Nó không chỉ mang lại khách hàng, nó còn mang lại sự giám sát.
Khi doanh thu và lợi nhuận của bạn "siêu khủng" (nghìn tỷ), nó tạo ra một kỳ vọng tương ứng về nghĩa vụ tuân thủ (thuế, pháp lý). Bà Phan Thị Mai từng công khai tuyên bố "mỗi tháng Mailisa nộp 10–20 tỷ đồng tiền thuế". Tuyên bố này, dù nhằm phủ nhận tin đồn trốn thuế, lại vô tình xác nhận quy mô tài chính khổng lồ của hệ thống – quy mô mà C03 chắc chắn sẽ phải "soi" kỹ lưỡng.
Vụ Mailisa là xung đột tất yếu giữa hai nền kinh tế:
- "Nền kinh tế TikTok": Vốn dựa trên tốc độ, cảm xúc, nhân hiệu cá nhân và sự lan truyền tức thời của livestream54.
- "Nền kinh tế Pháp quyền": Vốn dựa trên giấy phép (như giấy phép khám chữa bệnh 55), quy trình, số liệu kiểm toán và sự tuân thủ (compliance).
Mailisa đã dùng "Nền kinh tế TikTok" để chạy nhanh hơn, vượt mặt "Nền kinh tế Pháp quyền". Nhưng khi sự chênh lệch giữa hai nền kinh tế này trở nên quá lớn – biểu hiện rõ nhất là lợi nhuận 98 tỷ trên vốn pháp định 1 tỷ – nhà nước buộc phải can thiệp.
Khi các công cụ hành chính (phạt tiền, đình chỉ) đã tỏ ra "bất lực" trước một hệ thống tái phạm có hệ thống, thì việc sử dụng công cụ mạnh nhất (hình sự) chỉ còn là vấn đề thời điểm. C03 vào cuộc chính là để tái lập lại trật tự, để khẳng định rằng không một "đế chế" marketing nào có thể đứng trên pháp luật.
Kết luận: Hồi chuông báo tử cho kỷ nguyên "Làm liều ăn nhiều"
Vụ Mailisa, nối tiếp các vụ án như Hanayuki (sản xuất, buôn bán hàng giả là mỹ phẩm), là một bước ngoặt, đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên.
Đó là thời đại kinh doanh "siêu lợi nhuận" dựa trên "siêu rủi ro" pháp lý. Đây là lời cảnh báo đanh thép cho tất cả doanh nghiệp, đặc biệt trong các ngành "nhạy cảm" như mỹ phẩm, thẩm mỹ và thực phẩm chức năng:
Bạn có thể xây dựng thương hiệu triệu đô trên TikTok, nhưng nền móng doanh nghiệp của bạn phải được xây trên Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế và các quy định chuyên ngành.
Trong bối cảnh mới, khi cơ quan quản lý đang ngày càng siết chặt và dư luận ngày càng thông thái, tuân thủ pháp luật không còn là một "chi phí" phiền phức. Nó chính là "bảo hiểm sinh tồn" quan trọng nhất. Bởi lẽ, một khi đã "đứng trên lằn ranh pháp luật", chỉ cần một bước sảy chân, cả một đế chế kinh doanh hàng nghìn tỷ có thể tan thành mây khói.
Đường link tại website Luật Sao Việt:https://saovietlaw.com/nghien-cuu-binh-luan-phap-luat/vu-kham-xet-tham-my-vien-mailisa-phan-tich-trach-nhiem-quan-ly-va-bai-hoc-quan-tri-%E2%80%93-dao-duc/
Liên hệ ngay để được Luật sư, Chuyên viên pháp lý hỗ trợ kịp thời:
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
